Je ziet het tegenwoordig steeds vaker op producten staan: ‘palmolievrij’. Maar wat is er eigenlijk mis met palmolie en waar zit het in?

Palmolie is, zoals de naam doet vermoeden, olie uit de palmvrucht. Het zit in veel voedings- en verzorgingsproducten en zorgt er bijvoorbeeld voor dat chocolade smelt. Ook zit het in babyvoeding, biobrandstof en schoonmaakmiddelen. Palmolie bevat veel verzadigd ‘ongezond’ vet, maar dat is niet het enige nadeel. Ondanks dat het een plantaardig product is, gaat er veel leed schuil achter de productie en is het erg milieuvervuilend.

Het leed achter palmolie

Jaarlijks wordt er 47 ton palmolie geproduceerd. Voor de aanleg van palmolieplantages worden veel bossen gekapt, voornamelijk in Maleisië en Indonesië. Dat gaat hand in hand met het verdwijnen van tropisch regenwoud en een afname van de biodiversiteit. Om het concreet te maken: elk uur verdwijnen honderd (!) voetbalvelden aan tropisch regenwoud voor de productie van palmolie. De afname van de biodiversiteit in het gebied bedreigt toch al zeldzame soorten als de oerang-oetan en de Sumatraanse tijger. Ook worden er op palmolieplantages veel bestrijdingsmiddelen gebruikt, wat een negatieve impact heeft op de plant- en diersoorten die in het gebied leven, komen er veel broeikasgassen vrij en werken de lokale boeren onder erbarmelijke arbeidsomstandigheden.

Duurzame varianten

Zoals veel producten tegenwoordig heeft ook palmolie duurzamere varianten. Producten met duurzame palmolie kun je herkennen aan het RSPO-keurmerk. Dit keurmerk richt zich op duurzame productie en op de verbetering van opbrengt bij kleine boeren. De aangesloten producenten, handelaren, banken, investeerders en organisaties willen geen ontbossing, respect voor mensenrechten en eerlijke lonen. Hier wordt hard aan gewerkt en op veel plantages zijn deze richtlijnen al toegepast. Helaas worden ook vraagtekens gezet bij de betrouwbaarheid van dit keurmerk en bij de naleving van regels en het uitvoeren van controles. En hoe het zit met producten met biologische palmolie? Daarin zijn dan wel geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt, maar dit keurmerk stelt helaas geen eisen aan ontbossing en arbeidsomstandigheden.

Vermijden

Het lijkt vrijwel onmogelijk om voortaan alle producten met palmolie te vermijden. Het zit bijvoorbeeld in oreokoekjes, chips, margarine, sauzen en taart, maar ook in shampoo, zeep, make-up, deodorant, schoonmaakproducten en tandpasta. Helemaal palmolievrij leven is dus vrijwel ondoenlijk, maar je kunt wel proberen het kopen van producten met palmolie zoveel mogelijk te beperken. Op een verpakking kan de beschrijving ‘en andere plantaardige oliën’ al betekenen dat er palmolie in zit. En zo zijn er nog veel andere termen die duiden op de aanwezigheid van palmolie.

Wat kun jij doen?

Het zoveel mogelijk vermijden van producten met palmolie doe je bijvoorbeeld door zo min mogelijk te koken uit pakjes en zakjes. Koop liever verse producten op de lokale markt en maak zelf maaltijden en tussendoortjes klaar from scratch. Hier vind je links naar onze favoriete recepten voor het zelf maken van mueslirepen, scones en koekjes. Ook kun je zoeken naar verzorgingsproducten die palmolievrij zijn, zoals de shampoobars van Happy Soaps en Blokzeep en alle producten van Lush. En wat sowieso altijd helpt is consuminderen. Door de enorme vraag naar producten, groeit vanzelfsprekend de productie. En als je dan toch iets koopt met palmolie, verspil het dan niet.

Belangrijk is dat je als consument wel zeker een stem hebt die je kunt gebruiken om bedrijven te wijzen op de schade achter een ingrediënt. Eigenlijk is dat heel logisch. Bedrijven laten producten produceren om ze te verkopen en winst te maken. We bepalen met z’n allen het aanbod in de winkels. Als we massaal transparantie eisen, moeten bedrijven die dus wel geven. Uiteindelijk is dat waar bewustwording en verandering beginnen.